Odstąpienie od umowy sprzedaży używanego samochodu

W tym artykule dowiesz się co to jest rękojmia za wady. Czy przepisy o rękojmi obowiązują również przy sprzedaży używanych samochodów? Jakie prawa ma osoba, która kupiła wadliwe auto? Jak sprzedawca używanego samochodu będący przekonany o braku wad samochodu może się ustrzec przed roszczeniami kupujących?

Chcesz zadać pytanie autorowi?
Kliknij TUTAJ i napisz wiadomość.

Co to jest rękojmia za wady

Najprościej rzecz ujmując rękojmia to ochrona kupującego na wypadek gdyby zakupiona rzecz miała wady. Jest ona zbliżona do gwarancji i często w języku potocznym te dwa pojęcia używane są jako jednoznaczne. Różnic jest kilka, a podstawowa jest taka, że udzielenie gwarancji nie jest dla każdego sprzedawcy obowiązkowe, natomiast rękojmia obowiązuje zawsze i nie ma znaczenia czy zakup był od firmy czy od osoby prywatnej.

Zgodnie z przepisami o rękojmi jeżeli kupiona rzecz ma wady wówczas kupujący w terminie dwóch lat od zakupu, lecz nie później niż rok od wykrycia wady, może żądać od sprzedawcy naprawy, wymiany rzeczy na nową, obniżenia ceny lub odstąpić od umowy czyli zwrócić rzecz i otrzymać zwrot zapłaconej ceny.

Nie ma znaczenia czy sprzedawca wiedział o wadzie, czy ją umyślnie zataił, a także czy on był jej sprawcą czy osoba, od której sam kiedyś rzecz kupił (np. kto cofnął licznik w samochodzie). Sprzedając samochód, którego nie jesteśmy pierwszym właścicielem ryzykujemy więc odpowiedzialność za czyny poprzednich posiadaczy auta.

Istotną sprawą jest to, że zapisy w umowie o tym, iż kupujący znał stan pojazdu i nie zgłaszał do niego uwag niczego nie zmieniają w sprawie odpowiedzialności z tytułu rękojmi.

Sprzedaż lub kupno rzeczy używanej

Wielokrotnie słyszałem od sprzedawców używanych samochodów, do których zgłoszono odstąpienie od umowy i roszczenie o zwrot ceny, że jeżeli kupujący chciał mieć auto idealne to mógł iść do salonu, czego on się spodziewał po kilkunastoletnim samochodzie itp. Równie często pojawia się stwierdzenie, że przecież to nie wina sprzedawcy bo o wadzie nie wiedział, a dopóki jeździł samochodem nic się nie działo. Wreszcie pada argument: „Jak można dawać gwarancję na używany samochód?”. Gwarancji się nie daje, natomiast udziela się rękojmi. Najczęściej nieświadomie bo nie każdy przecież jest prawnikiem i zna szczegółowo przepisy dotyczące umowy sprzedaży.

Owszem, sprzedawcy będący osobami prywatnymi często działają w pełni dobrej wierze. Zmieniają samochód więc dotychczasowy sprzedają. Pojazd do momentu sprzedaży im służył bez większych usterek. Nie wiedzą, że któryś z podzespołów jest na skraju zużycia i za niedługo ulegnie awarii. W chwili sprzedaży są całkowicie przekonani, że wszystko jest w porządku.

Również osoby, które kupiły auto, w którym ujawniła się usterka, mają wątpliwości czy przysługują im jakieś prawa. Przecież kupili coś co było wiele lat używane, wiadomo, że samochód się zużywa itd.

Odpowiedź na powyższe wątpliwości jest jednoznaczna. Rękojmia chroni również kupujących rzeczy używane.

Jak kupujący może skorzystać z rękojmi

Jak już wcześniej pisałem kupujący, który wykryje usterkę lub awarię w zakupionym samochodzie może żądać wymiany na inny (co przy zakupie samochodu od osoby prywatnej jest niemożliwe do wykonania), naprawy przez sprzedawcę (często tracimy zaufanie do sprzedawcy po wykryciu wady więc rzadko się z tego korzysta), obniżenia ceny (czyli po prostu zwrot części zapłaty, zazwyczaj wynoszący tyle ile koszt naprawy lub wyrównanie do ceny za jaką są sprzedawane te modele aut z tego rodzaju wadami) lub odstąpienia od umowy (rodzaj rozwiązania umowy, kupujący zwraca auto, a sprzedawca oddaje zapłacone pieniądze). Odstąpić od umowy nie można jeżeli wada pojazdu jest nieistotna. Poza tym kupującemu należy się zwrot kosztów jakie poniósł w związku z zakupem samochodu.

Kupujący korzystający ze swoich praw z tytułu rękojmi składa sprzedawcy oświadczenie. Najlepiej złożyć je na piśmie z pokwitowaniem odbioru osobiście przez sprzedawcę lub wysłać pocztą listem poleconym. W takim oświadczeniu wymienia się wadę, wskazuje z jakiego uprawnienia się korzysta oraz wyznacza termin na zastosowanie się do żądania przez sprzedawcę. W przypadku roszczenia o obniżenie ceny lub przy odstąpieniu od umowy należy również poinformować, w jaki sposób pieniądze mają być zwrócone (np. podać numer konta do przelewu). Odstępując od umowy warto zastrzec skorzystanie z prawa do zatrzymania samochodu do czasu zwrotu ceny.

W internecie można znaleźć mnóstwo wzorów takich pism. Jednak nie polecam korzystania z nich, gdyż często zawierają błędy. Poza tym każda sprawa jest inna i nie ma ogólnego wzoru, który pasowałby do wszystkich przypadków.

Jak sprzedawca może się uchronić przed ryzykiem rękojmi

Wiemy już jakie prawa przysługują w ramach rękojmi za wady kupującemu. Co może zrobić sprzedawca? Jego sytuacja wydaje się bowiem beznadziejna. Odpowiada przecież za wady, o których nie wiedział, a często nawet nie mógł się dowiedzieć.

Co więc zrobić, żeby po sprzedaży używanego samochodu spać spokojnie? Rozwiązanie jest bardzo proste. Należy w umowie sprzedaży samochodu napisać, że wyłączona jest odpowiedzialność z tytułu rękojmi.

Ale zaraz! Przecież napisałem wcześniej, że że zapisy w umowie o tym, iż kupujący znał stan pojazdu i nie zgłaszał do niego uwag niczego nie zmieniają w sprawie odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Tak i nadal to podtrzymuję. Dlaczego? Bo umowa ma jasno i wyraźnie stwierdzać, że jest wyłączona odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady. Nie można jej sobie domniemywać z innych sformułowań.

Jeżeli jest już za późno i w umowie nie została wyłączona rękojmia to sprzedawca może się bronić żądaniem udowodnienia przez kupującego istnienia wady. Może się dochodzić o to o ile powinna być obniżona cena. W przypadku odstąpienia od umowy można ponadto dowodzić, że wada nie jest istotna, gdyż wtedy kupujący nie ma prawa do odstępowania od umowy i żądanie zwrotu całej zapłaty.

Skoro to takie proste to skąd się bierze tyle spraw związanych z odstąpieniem od umowy z powodu rękojmi za wady? Przyczyną jest to, że sprzedając samochód ściągamy pierwszą lepszą umowę z internetu, która zawiera tylko podstawowe informacje i taką podpisujemy. W tego typu umowach natomiast nie ma żadnej wzmianki co z rękojmią za wady.

Czy jak umowa wyłącza rękojmię za wady to można oszukiwać

Po przeczytaniu poprzedniej części pojawiło się zapewne pytanie czy nieuczciwy sprzedawca może bezkarnie sprzedawać samochody z usterkami i robić to z pełną świadomością jeżeli wyłączy rękojmię za wady.

Spokojnie. Wyłączenie w umowie rękojmi jest nieskuteczne jeżeli sprzedawca wady samochodu zataił podstępnie. Czyli celowo je ukrył albo zapewniał o ich nieistnieniu. Warto więc dokonywać zakupów w czyimś towarzystwie, aby w razie czego mieć świadka na okoliczności, co sprzedawca o samochodzie mówił.

Autor: Radca prawny Marcin Lasota
Wspólnik w Siwek, Szmit & Lasota Kancelaria Radców Prawnych